पर्यावरण संवर्धन काळाची गरज
पर्यावरण म्हणजे सर्व सजीवांच्या जीवनावर परिणाम करणारी भोवतालची परिस्थिती. यामध्ये हवा, पाणी, माती, वनस्पती आणि प्राणी यांचा समावेश होतो. पर्यावरण हे मानवी जीवनाचे आधारस्तंभ आहे. आपल्याला जगण्यासाठी, अन्न, पाणी, हवा, औषधे, इमारती, वस्त्रे, इत्यादी सर्व गोष्टी पर्यावरणातून मिळतात.
परंतु, मानवी क्रियाकलापांमुळे पर्यावरणाचे संतुलन बिघडत चालले आहे. प्रदूषण, वृक्षतोड, जैवविविधतेचा ऱ्हास, इत्यादी समस्यांचा पर्यावरणावर परिणाम होत आहे. या समस्यांमुळे मानवी जीवन आणि निसर्गावर विपरीत परिणाम होऊ लागला आहे.
हवामान बदल, पाण्याची कमतरता, रोगराईचे वाढते प्रमाण, इत्यादी समस्यांमुळे मानवी जीवनावर गंभीर धोका निर्माण झाला आहे. या समस्यांवर मात करण्यासाठी पर्यावरणाचे संवर्धन करणे आवश्यक आहे.
पर्यावरण संवर्धन म्हणजे पर्यावरणाचे रक्षण करणे. यामध्ये हवा, पाणी, माती, वनस्पती आणि प्राणी यांचे संरक्षण करणे समाविष्ट आहे. पर्यावरण संवर्धनाचे अनेक फायदे आहेत. त्यापैकी काही खालीलप्रमाणे आहेत:
- पर्यावरण संवर्धन केल्याने हवामान बदल रोखण्यास मदत होते.
- पर्यावरण संवर्धन केल्याने पाण्याची कमतरता कमी होते.
- पर्यावरण संवर्धन केल्याने रोगराईचा धोका कमी होतो.
- पर्यावरण संवर्धन केल्याने जैवविविधता वाढण्यास मदत होते.
पर्यावरण संवर्धन करण्यासाठी आपण सर्वांनी प्रयत्न करणे आवश्यक आहे. आपण खालील गोष्टी करून पर्यावरण संवर्धनास हातभार लावू शकतो:
- जास्तीत जास्त झाडे लावा.
- वृक्षतोड करू नका.
- कचरा उघड्यावर फेकू नका.
- स्वच्छता राखा.
- ऊर्जा वापरात बचत करा.
- नैसर्गिक संसाधनांचा वापर काळजीपूर्वक करा.
पर्यावरण संवर्धन ही आपली सर्वांची जबाबदारी आहे. आपण सर्वांनी एकत्रितपणे प्रयत्न केल्यास आपण पर्यावरणाचे संवर्धन करू शकतो आणि आपले भविष्य सुरक्षित करू शकतो.
पर्यावरण संवर्धनाच्या काही महत्त्वाच्या उपाययोजना खालीलप्रमाणे आहेत:
- प्रदूषण नियंत्रण उपाययोजना
- वृक्षतोड रोखण्यासाठी उपाययोजना
- जैवविविधतेचे संवर्धन
- ऊर्जा वापरात बचत
- नैसर्गिक संसाधनांचा काळजीपूर्वक वापर
प्रदूषण नियंत्रण उपाययोजनांमध्ये वाहन उत्सर्जन नियंत्रण, औद्योगिक प्रदूषण नियंत्रण, यांत्रिक प्रदूषण नियंत्रण, इत्यादी उपाययोजनांचा समावेश होतो. वृक्षतोड रोखण्यासाठी वनीकरण, वृक्षसंवर्धन, इत्यादी उपाययोजना केल्या जातात. जैवविविधतेचे संवर्धन करण्यासाठी राष्ट्रीय उद्याने, अभयारण्ये, इत्यादींची निर्मिती केली जाते. ऊर्जा वापरात बचत करण्यासाठी सौर ऊर्जा, पवन ऊर्जा, इत्यादी स्वच्छ ऊर्जा स्त्रोतांचा वापर वाढवला जातो. नैसर्गिक संसाधनांचा काळजीपूर्वक वापर करण्यासाठी पर्यावरणपूरक तंत्रज्ञानाचा वापर केला जातो.
पर्यावरण संवर्धन हा एक दीर्घकालीन कार्यक्रम आहे. यासाठी सर्व स्तरांवर प्रयत्नांची आवश्यकता आहे. सरकार, उद्योग, समाजातील सर्व घटकांनी एकत्रितपणे प्रयत्न केल्यास आपण पर्यावरणाचे संवर्धन करून आपले भविष्य सुरक्षित करू शकतो.